We proppen onze agenda’s vol en richten voortdurend onze gedachten op de toekomst. En ook al uit ik regelmatig kritiek op degenen die hun ziel lijken te verkopen aan grote bedrijven en daardoor permanent aan het werk zijn, besef ik mij de laatste tijd dat ik hier stiekem net zo schuldig aan ben. Ik heb dan wel geen volle agenda, maar heb wel altijd mijn gedachten op de toekomst gericht.
Als ondernemer, maar ook als mens, leef ik spontaan en volg ik volledig mijn innerlijke kompas. Mijn agenda staat nooit helemaal vol, en ik heb er zelfs een hekel aan als ik het gevoel heb dat ik een agendapunt ben in iemand anders zijn schema.
Toch betrap ik mezelf erop dat ik niet heel anders ben dan die ander. Want ook ik ben altijd aan het werk. Het enige verschil is dat ik er geen agendapunt van maak.
Want, de boeken die ik lees zijn vaak bedoeld ter zelfverbetering, ik verspil mijn tijd niet aan nutteloze tv-series, want wat levert dat eigenlijk op? En wanneer ik ergens ben, denk ik zeker wel even na of het aansluit bij mijn nieuwe TikTok-video’s format Verborgen Parels. Nu ik namelijk gezien heb dat deze video’s steeds viraal gaan, wil ik er graag meer van maken. Hierdoor kan ik groeien op TikTok. Kortom, ik ben in principe net zo ‘altijd aan het werk’.
Dit inzicht drong pas echt tot me door toen ik “Agendahedonisme” van Tom Grosfeld las. Het boek belicht onze dwangmatige drang om elk moment ten volle te benutten.
We zijn volledig opgeslokt door ons werk, en de drang naar succes, productiviteit en efficiëntie is sluipenderwijs doorgedrongen tot ons privéleven.
Dat resulteert in een voortdurend gevoel van onrust. We lijken nooit echt stil te staan bij wat we op dat moment aan het doen zijn. Onze dagen zijn afgeladen met activiteiten en vrijwel alles moet bijdragen aan productiviteit en groei. Maar maakt dit ons uiteindelijk gelukkig?
Ik spreek met Tom bij Cafe de Jaren af om hem hierover eens wat vragen te stellen:
‘Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen, wie of wat is een agendahedonist?’
“Belangrijkste is dat het iemand is die zijn vrije tijd op dezelfde manier benadert als zijn werktijd. Dat hij of zij die werkmentaliteit van efficiëntie, in plannen van afspraken, tijd besparen ook door heeft gevoerd naar zijn of haar vrije tijd.
In plaats van dat dingen spontaan komen, plant diegene alles in, denk bijvoorbeeld aan een privé belletje met je moeder of een ander familielid.
Er is altijd een rationale benadering, waardoor we controle op bepaalde situaties denken te hebben. Je weet zeker dat je het goed doet.
Door deze constante controle ontstaat er nooit frictie. Agendahedonisten willen zo veel mogelijk die frictie en of wrijving uit de weg gaan. Dat is eigenlijk jammer, want juist door wrijving kom je er echt achter wat je nou echt belangrijk vindt in het leven.”
‘Tegenwoordig hebben we een enorm verlangen om ons te blijven ontwikkelen, zelfs op prive gebied. Waar komt die constante drang naar meer en beter denk je vandaan?‘
“Dat is op meerdere manieren te verklaren. Het is in het algemeen een verlangen van de mens om te fantaseren over een beter leven en of bepaalde doelen te behalen. Daarbij geloof ik dat we ‘ons zijn’ doordat we in een kapitalistisch systeem leven steeds meer ook kapitalistisch gaan benaderen. We zijn zo geïndoctrineerd (door het kapitalisme) door groei en winst behalen dat we altijd het gevoel hebben dat we productief moeten zijn en of een betere versie van onszelf moeten worden. Dat zit verankerd in deze samenleving.
Als laatste speelt ook mee dat we steeds individualistischer zijn geworden. Het is enorm belangrijk om als individu te groeien, want voordat je het weet loop je achter op het scorebord.”
‘In jouw boek schrijf je vaak over het neoliberalisme. Wat is het verband tussen het neoliberalisme en ons zijn?‘
“Het neoliberalisme (ontstaan eind jaren ’70) is een vervolg op het kapitalisme. Dit is ontstaan in de tijd dat we economisch concurrentie zijn gaan aanbrengen op plekken waar het eigenlijk niet thuis hoort.
Denk aan zorg en onderwijs. Als je dat neoliberalisme plakt op het persoonlijke leven wordt van het individu een concurrerend mens gemaakt.”
‘Ik had altijd de overtuiging dat als je van jouw passie jouw werk maakt je gelukkig wordt. Dit veranderde eigenlijk toen ik je boek las en ontdekte dat door te gaan leven volgens je persoonlijke kompas je vaak in de val trapt van constant aan het werk zijn. Hoe zie jij dat als zelfstandige passievolle journalist?’
“We zijn opgegroeid met het idee dat het super belangrijk is om je passies te volgen. Mijn werk als journalist maakt mij blij, maar je moet er wel voor oppassen dat je jezelf niet gaat uitbuiten.
Er hangt namelijk een soort van stigma op het feit dat het vreemd is dat je (veel) geld verdiend met dingen doen die je leuk vindt. Hierdoor zie je dat bepaalde, vaak creatieve, zelfstandige minder geld verdienen.
Bestel hier het boek agendahedonisme
Zolang ze groeien, het een investering is op lange termijn en ze doen wat ze echt leuk vinden pikken ze dat ze weinig betaald krijgen.
Voordat je het doorhebt ben je dus constant aan het werk en ook nog eens voor een slecht salaris. Dit kan een gevaar zijn als je blindelings je passie aan het na jagen bent. En op wie wordt je dan boos? Precies alleen jezelf, want je buit jezelf uit.
Als je daar trouwens bewust van bent, wat ik inmiddels echt wel ben, dan ben ik een enorme voorstander om van je passie je werk maken.”
‘Uiteraard ben ik nu benieuwd of je na het schrijven van dit boek minder of meer met werk bezig bent in je vrije tijd?
“Het is best triest, hetzelfde. Ik ben zelf deels zo’n agendahedonist uit mijn boek, maar deels ook niet. Ik heb dus niet die agenda, maar wel dat ik al mijn tijd goed wil benutten.
We worden toch ergens wijsgemaakt dat we ons ook zo moeten opstellen. Als je dat niet doet dan wordt je voorbijgestreefd. Als ik even stilsta dan staan er andere klaar om mijn plek in te nemen. En ja, deels is dat een angst, maar helaas is het deels gewoon de waarheid van onze (prestatie)maatschappij geworden. We doen er allemaal aan mee!”
‘Hey, maar even over deze prestatiemaatschappij, is dat eigenlijk iets slechts?‘
“Ja ik zie het als iets slechts. Alle prestaties worden in de prestatiemaatschapij toegeschreven aan het individu. Waardoor enorm veel druk gaat liggen op het individu. Hierdoor rijzen de burn-outs en psychische ziektes de pan uit.
We zijn gaan denken dat als we maar hard genoeg werken, trucjes van andere grootsheden toepassen we ook zo worden en raken dan teleurgesteld dat het niet lukt. Maar in werkelijkheid komt er natuurlijk zoveel meer bij kijken dan deze trucjes. Succes is niet iets individueels, maar wordt samen bereikt en hangt ook samen met geluk, sociale omgeving, vangnet en de kansen die je hebt gekregen.”
‘Op een van de laatste pagina’s schrijf je dat we eigenlijk ondergeschikt zijn geworden aan het systeem en erdoor worden gemanipuleerd. Kunnen we hier ons van los maken of zijn we hopeloos verloren?’
“Ja, goede vraag. Het is goed te beseffen dat het vooral het systeem ten goede komt wanneer we altijd maar productief willen zijn, steeds meer willen bereiken, en onszelf te pletter werken totdat we een burnout krijgen.
Jezelf losmaken is moeilijk: het zit namelijk heel diepgeworteld in ons dat we altijd productief moeten zijn, altijd maar méér moeten willen. Ik denk dat het daarom goed is om ons te richten op het veranderen van de samenleving: minder neoliberalisme, dus minder onszelf zien als ‘concurrerende ondernemer’. Wanneer dat minder de norm wordt, is het ook makkelijker om jezelf daaraan te onttrekken.”
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel / deze blog? Stel ze gerust hieronder in de reacties. Zie je foutjes? Laat het ons dan ook weten! Wil je op de hoogte blijven? Dat kan via Facebook en Instagram.
