Overmand door een intens verlammend verdriet belde ik mijn teamleider. Die ochtend ging het even niet lukken, zei ik. Dat “even” werden maanden, ik zat in een flinke burn-out bleek later. Negen maanden heeft het geduurd voordat ik weer een beetje aan het werk was. En nog veel langer dan dat, om er echt bovenop te komen.
Dit was april 2015. Het overviel mij volledig. Ik had het druk gehad die weken ervoor, maar niet anders dan anders. Ik vond dat ik niet moest zeuren en even door moest zetten. ‘Kop d’r voor’ zeiden ze bij mij thuis vroeger en dat had ik jaren gedaan.
Ik had een drukke dynamische baan op een spoedeisende hulp, een gezin, druk sociaal leven en ik zei JA op alles wat me leuk leek.
Daarnaast vond ik het heel moeilijk om nee te zeggen tegen de dingen waarbij mensen mijn behoefte tot helpen aanspraken (hoi helperssyndroom). Zodra mensen mij om hulp vroegen wrong ik me in allerlei bochten om ze van dienst te zijn.
Waar komt het helperssyndroom vandaan?
Je ervaart het helperssyndroom wanneer – helpen – je standaard modus is. Zelfs wanneer je daar zelf dingen voor moet inleveren en als je daardoor (soms zeer) ongezonde keuzes voor jezelf door maakt. Het komt voort uit een groot gevoel van verantwoordelijkheid en zeer goed kunnen inleven in anderen. Je voelt je super schuldig als zij je om hulp vragen en jij die hulp niet kunt bieden.
Groot schuldgevoel
Dat grote schuldgevoel is de reden dat je ervoor kiest om dingen te doen die je eigenlijk niet wilt. Alles beter dan dat schuldgevoel.
Aan de andere kant geeft helpen ook een goed gevoel, dat maakt het dubbel lastig. Mensen die dit ervaren vinden ‘NEE’ zeggen op een hulpvraag iets bijna onmogelijks en vinden zichzelf een slechte vriend/vriendin als ze niet kunnen helpen (ook al hebben ze een zeer goede reden om niet te helpen).
Oplossingsgericht en zelfredzaam
Naast kop d’r voor, zijn wij ook heel oplossingsgericht en zelfredzaam opgevoed. Een enorme kwaliteit die ik mee heb gekregen van mijn ouders. Zoals je weet, is je kwaliteit ook een valkuil.
Nee zeggen was lastig, daarbij kreeg ik met de paplepel het doorzetten ingegeven en ik was zo creatief met oplossingen dat ik iedere minuut van mijn dag zéér efficiënt wist in te plannen. Daardoor hoefde ik niet vaak nee te verkopen.
Naast dat dit me op het punt bracht dat ik tussen huilbuien door de boodschappen niet kon bedenken en dat uit bed komen al een overwinning was, werkte het me ook tegen in mijn hulp traject.
Lees ook: Na het coachingstraject kon ik ‘oude emoties’ loslaten
Hulp zoeken voor je klacht/helperssyndroom
Via de huisarts werd ik doorgestuurd naar de POH. Na een aantal gesprekken zei ik dat ik graag doorgestuurd wilde worden naar een psycholoog. Zij vond dat ik in zo’n korte tijd de boel weer voor mekaar had gekregen en dat ik zelf goed zag waar de crux zat, dat ze een doorverwijzing maar onzin vond. “Jij kunt dit zonder hulp”. Dus ik kreeg geen doorverwijzing dankzij mijn oplossingsgerichte zelfredzaamheid.
Wachtlijsten voor psychologen bij de GGZ
Ons huidige systeem voor psychische hulp is zwaar onderbemand en doorverwijzen is niet iets wat ze “zomaar” doen. Om de enorme wachtlijsten voor psychologen bij de GGZ te ontlasten is de functie Praktijk Ondersteuner Huisarts (POH) in het leven geroepen. Met als doel een vinger aan de pols te houden bij de wachtenden en in dat proces iedereen die geen psycholoog nodig heeft (volgens evaluaties van de POH) te begeleiden.
Ik was niet zo goed in voor mezelf zorgen als dat deze POH dacht, met als gevolg dat ik gefrustreerd naar huis ging maar geen stappen ondernam voor een hulptraject. De maanden daarna herstelde ik langzaam.
De rauwe randen van mijn grenzen werden steeds een beetje minder pijnlijk. Ik voelde een enorm schuldgevoel en daarmee druk om weer aan het werk te gaan. Mijn mond zei wat anders, die zei tegen mijn omgeving: ik doe rustig aan, ik wil niet te snel beginnen. Maar zo voelde ik het niet. Ik voelde me niet goed genoeg, zwak en een opgever.
Meer tijd en rust
Een jaar na mijn re-integratie vertrok ik van de spoed. Ik ging van een baan waar, negen uur zonder eten en drinken (geen tijd), keihard werken, telefoon roodgloeiend, spoedgevallen en de adrenaline uit je oren en overwerken de norm van de dag waren, naar een baan waar ik 4 uur per dag zelfstandig werkte en maar een paar klanten zag per ochtend.
Ik vond het heerlijk in het begin. Geen grote leven of dood verantwoordelijkheden, ik kon ruim de tijd nemen voor mijn patiënten en er werd anders dan bloedprikken en mijn eigen poli kamervoorraad bijhouden niks van me verlangt.
Een paar maanden was ik heel content. Ik fietste met plezier voor het ochtendgloren door Amsterdam centrum en genoot van de rust.
Van helperssyndroom in een burn-out
Totdat ik dezelfde signalen begon te herkennen als voor mijn burn-out. Ik kon niet uit mijn bed komen en had geen zin in mijn werk. Ik kwam in frustrerende situaties terecht omdat ik nog altijd geen nee had leren zeggen en de rust maakte plaats voor onrust.
Thuis was ik kortaf en ongezellig. Ik voelde me verdrietig en boos. Boos op de gevoelens van onrust en boos op mezelf: zie je wel zelfs dit kun je niet volhouden, je bent niet goed genoeg, je bent zwak.
Toen kwam mijn -kop d’r voor oplossingsgerichtheid- weer naar boven. Ik dacht bij mezelf, hell no dit gaan we niet nogmaals doen. Dus ik smeet met mijn laatste kracht dat roer om, solliciteerde bij een bedrijf waar ik harder werkte maar waar de bedrijfsstructuur op dat moment beter bij mij paste. En ik startte een jaartraject persoonlijke ontwikkeling wat mijn leven voorgoed veranderde.
Helpen als behoefte naar goedkeuring
Ik leerde dat ik een echte helper ben en dat ik dat vooral deed vanuit mijn eigen behoefte naar goedkeuring en erbij willen horen. Stel je voor dat je nee zegt tegen een neventaak en dat je je baan verliest, of erger, dat mensen je niet meer leuk vinden!
Mijn put was dieper dan ik dacht, maar zoals mijn coach dat jaar zei: op de bodem van de put kun je goed afzetten. En dat heb ik gedaan, ik heb me afgezet tegen de bodem en ga als een raket tot op de dag van vandaag.
Sindsdien ben ik opnieuw moeder geworden, gescheiden, heb ik mijn bedrijf Bewust Energiek opgericht, opnieuw de liefde gevonden, dierbaren en naasten verloren, en ben ik inmiddels gecertificeerd therapeut psychotrauma. Ik sta ondanks deze achtbaan stevig in mijn schoenen. Ik herken mijn niet helpende gedachten en kan ondertussen goed voor mezelf zorgen.
Van helpersyndroom naar helperskracht
Dat maakt dat ik van mijn helperssyndroom helperskracht heb weten te maken. Ik ben de Zuster voor de Zusters en begeleid zorgprofessionals wanneer zij niet meer weten waar ze het moeten zoeken. Ik zet mijn krachten zoals doorpakken en oplossingsgerichtheid in bij de sessies.
Mijn begeleiding is zonder gedoe, intuïtief en to the point. Gemiddeld hebben we 6 zes sessies nodig waarna ik als een trotse Zuster voor de Zusters toekijk hoe ze één voor één uitvliegen en de wereld met nieuwe ogen en hernieuwde kracht mooier maken.
Lees ook: Chronische migraine. Wat is dat en hoe ga je hier mee om?
Speciaal voor zorgprofessionals is er een FB community Zusters voor de Zusters. Daar houd ik online bijeenkomsten en steunen professionals elkaar en motiveren om goed voor zichzelf en daarmee voor elkaar te zorgen. We zijn allemaal uniek en toch hebben we zoveel wat ons verbindt.
Het helperssyndroom is daar 1 van. Maar wist je dat mensen die met het helperssyndroom leven, ook vaak teleurstelling ervaren? Helpers krijgen vaak de deksel op de neus, hoe je dat kunt voorkomen en mee omgaat schrijf ik over in de volgende column.
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel / deze blog? Stel ze gerust hieronder in de reacties. Zie je foutjes? Laat het ons dan ook weten! Wil je op de hoogte blijven? Dat kan via Facebook en Instagram.
